برق الکترونیک و کامپیوتر

پارتیشن بندی و فرمت دیسک سخت

در این قسمت سعی کرده ام توضیحاتی مختصر در مورد پارتیشن بندی دیسک سخت بدهم البته از دانش آموزان مبتدی می خواهم تا خود اقدام به پارتیشن بندی دیسک سخت نکنند و ابتدا از افرادی که مهارت بیشتری دارند کمک بگیرند.

 Pنرم افزار  Max Blast

این نرم افزار ساخت شرکت Maxtor بوده و حجم آن کمتر از یک فلاپی و با خصوصیات Bootable جهت پارتیشن بندی، فرمت و تعمیر دیسک سخت به بازار عرضه شده است. جهت آشنایی شما دانش آموزان عزیز به شرح مختصری از امکانات این برنامه می پردازم.

 Pشرح امکانات نرم افزار Max Blast

فلاپی یا سی دی Bootable این نرم افزار را در داخل سیستم قرار داده و بعد از Restart سیستم می بایستی با پیغام زیر مواجه شوید که حرف C یا F را جهت ادامه کار تایپ نمایید.

Run Max blast From Floppy or CD [F,C] ?

 اگر از سی دی استفاده می نمایید حرف C و اگر از فلاپی استفاده می نمایید حرف F را تایپ نمایید. در ادامه کار با پنجره Loading این نرم افزار مواجه می شوید که بعد از گذر از این مرحله با پنجره موافقت با مقررات استفاده از این نرم افزار مواجه می شوید که با انتخاب گزینه I Agree به مرحله بعد بروید.

در پنجره اصلی این نرم افزار پنج عنوان موجود است که به شرح زیر می باشد :

1) View Installation tutorial

در این قسمت توضیحاتی در مورد نحوه اتصال سخت افزاری دیسک سخت به برد اصلی و همچنین نحوه اتصال کابل برق و کابل DATA و نیز تنظیمات جامپری داده شده است.

2) Setup your Hard Disk

توسط امکانات این قسمت می توانید اقدام به پارتیشن بندی و فرمت دیسک سخت نمایید.

3) Maintenance Options

توسط امکانات این قسمت شما قادر به تعمیرات نرم افزاری دیسک سخت خواهید بود.

4) Utilities

توسط امکانات این قسمت سایر نیازمندیهای شما در تعمیرات و مشاهده پاره ای از اطلاعات دیسک سخت، امکان پذیر می باشد.

5) Hard disk Information

در این قسمت به شما این امکان داده می شود کلیه اعمالی که بر روی دیسک سخت انجام شده را از قبیل تعداد Sector ، مدل دیسک سخت، سرعت آن و نحوه قرار گیری جامپر هارد و ... را مشاهده کنید و در آنها تغییراتی حاصل نمایید.

 Pفرمان FDISK از فلاپی STARTUP WIN 98

قبل از توضیح در مورد فرمان FDISK و کار با پارتیشن ها باید با مفاهیم زیر آشنا شوید :

پارتیشن اولیّه ( Primary Partition ) : به اولین پارتیشن اصطلاحاً پارتیشن اولیه گفته می شود. منظور همان درایو C دیسک سخت است.

پارتیشن فعّال ( Active Partition ) : این پارتیشنی است که کامپیوتر می تواند از طریق آن Boot یا راه اندازی شود و در آن برنامه های لازم برای Boot شدن سیستم عامل وجود دارند. معمولاً پارتیشن فعّال همان پارتیشن اولیّه است.

پارتیشن افزوده شده ( Extended Partition ) : به همه آن قسمت از یک دیسک سخت که به پارتیشن اولیه اختصاص نیافته پارتیشن افزوده شده گفته می شود.

دیسک های منطقی ( Logical DOS Drive ) : این دیسک ها زیر مجموعه ای از یک پارتیشن افزوده شده هستند. شما در یک پارتیشن افزوده شده می توانید حداکثر 23 دیسک منطقی یعنی با نامهای D تا Z تعریف کنید.

برای تنظیم اندازه پارتیشن ها از یک برنامه خدماتی به نام FDISK استفاده می شود. از برنامه FDISK که باید از طریق خط فرمان DOS اجرا شود برای اهداف زیر استفاده می شود :

1) شما می توانید یک پارتیشن بزرگ را به دو یا چند پارتیشن کوچکتر تقسیم کنید.

2) شما می توانید یک دیسک سخت جدید را پارتیشن بندی کنید.

در هنگام پارتیشن بندی به این نکته مهم توجه کنید که همه فایل های موجود در پارتیشن انتخاب شده پاک خواهند شد بنابراین قبل از انجام این کار از فایل های مهم خود پشتیبان درست کنید.

شما حتماً باید از قبل یک دیسک فلاپی قابل Boot کردن کامپیوتر که در آن برنامه Format هم وجود داشته باشد ایجاد کرده باشید. دیسک Startup ویندوز 98 برای این کار ایده آل است.

اکنون فلاپی Startup Win 98  را در فلاپی درایو خود قرار داده و کامپیوتر را Restart کنید. پس از روشن شدن دوباره کامپیوتر در پیام حاضر A : \ > کلمه FDISK را تایپ کرده و کلید Enter را بزنید.

اکنون صفحه تصویر Fdisk Options که همان گزینه های برنامه FDISK است باز می شود. در این صفحه گزینه های زیر موجود است :

1. Create Dos Partition or logical Dos Drive

2. Set active Partition

3. Delete Partition or logical Dos Drive

4. Display Partition information

5. Change Current fixed Disk Drive

Enter choice: [  ]

\ از گزینه1 برای ایجاد یک پارتیشن اولیّه استفاده می کنیم. با انتخاب این گزینه منوی زیر ظاهر می شود :

1. Create Primary DOS Partition

2. Create Extended DOS Partition

3. Create logical DOS Drive(s) in the Extended DOS Partition

Enter choice: [  ]  

\ از گزینه 2 زمانی استفاده می شود که شما پارتیشن اولیه را تعریف کرده اید و می خواهید این پارتیشن به عنوان فعال یا Active تعیین شود.

\ از گزینه 3 زمانی استفاده می شود که بخواهید یک دیسک منطقی تعریف شده در پارتیشن افزوده شده را حذف کنید. با انتخاب این گزینه منوی زیر ظاهر می شود :

1. Delete Primary DOS Partition

2. Delete Extended DOS Partition

3. Delete logical DOS Drive(s) in the Extended DOS Partition

4. Delete Non DOS Partition

Enter choice: [  ]

\ از گزینه 4 جهت مشاهده پارتیشن های موجود می توان استفاده کرد. زیرا ممکن است دیسک سختی پارتیشن بندی شده باشد و شما بخواهید درآن تغییراتی ایجاد کنید که در این قسمت اطلاعاتی دربارة پارتیشن های موجود دریافت می کنید.

\ گزینه 5 در صورتی ظاهر خواهد شد که در کامپیوتر شما دو یا چند دیسک سخت نصب شده باشد. و از آن برای تغییر دادن دیسک سخت فعّال فعلی استفاده می شود. دیسک سخت فعّال فعلی دیسک سختی است که هم اکنون در آن در حال کار هستید. ( Current disk )

Zنکته 1 : برای بازگشت به پنجره FDISK Options بعد از اجرای هر قسمت از کلید Esc استفاده می کنیم.  

Zنکته 2 : برای تعیین یک پارتیشن حجم آن را برحسب مگا بایت باید وارد کرد.

Zنکته 3 : پس از پارتیشن بندی دیسک سخت باید آن را با فرمان Format قالب بندی کرد. باید توجه کرد هنگام فرمت کردن پارتیشن اولیه فایل های سیستمی به دیسک موجود منتقل شوند. انتقال فایل های سیستمی با تایپ حرف S انجام خواهد شد.

A : \ > Format/s C:

P پارتیشن بندی توسط نرم افزار Partition Magic

از این نرم افزار نیز جهت پارتیشن بندی، تغییر اندازه و رفع عیب پارتیشن ها استفاده می شود. این نرم افزار در دو نسخه تنظیم شده که از نوع Bootable آن می توان برای پارتیشن بندی کامپیوتر بدون سیستم عامل استفاده کرد و نسخه تحت ویندوز را می توان روی سیستم عامل نصب کرده و در Windows تغییراتی روی پارتیشن ها اعمال کرد.

 این برنامه نیز می تواند پارتیشن ها را حذف کرده یا پارتیشنی جدید ساخته و پارتیشن بزرگی را به دو یا چند قسمت تبدیل کند. در ضمن می توان با این برنامه نوع سیستم فایلی پارتیشن ها را نیز تغییر داد. برای مثال می توان سیستم FAT 32 را به NTFS یا بالعکس تبدیل کرد. ولی توجه کنید که با تغییر سیستم فایلی و یا اندازه پارتیشن اطلاعات موجود روی پارتیشن حذف خواهد شد. پس قبل از اقدام به تغییرات از فایل های مهم خود پشتیبان تهیه کنید.

 Pبرنامه Disk Wizard و Data Lifeguard  

این دو برنامه نیز همانند برنامه Max Blast بوده و جهت پارتیشن بندی هارد استفاده می شود. که برنامه Disk Wizard برای پارتیشن بندی هارد های کارخانه Seagate و برنامه Data Lifeguard برای پارتیشن بندی هاردهای کارخانه Western Digital ارائه شده است.

Z برای پارتیشن بندی هارد دیسک علاوه بر نرم افزار های نام برده می توان از CD ویندوز نیز استفاده کرد البته به شرطی که در آن فایل های راه انداز سیستم نیز موجود باشد. ( Bootable ) این نوع پارتیشن بندی در قسمت های بعدی توضیح داده خواهد شد.

Z بعد از نصب ویندوز نیز می توانید اقدام به پارتیشن بندی دیسک سخت کنید :

پس از نصب ویندوز باید روی My Computer موجود در Desktop کلیک راست کرده و از منوی باز شده گزینه Manage را انتخاب کنید. پنجره ای با نام Computer Management باز خواهد شد. در قسمت سمت چپ پنجره Disk Management را انتخاب کنید. در این حالت با استفاده از منوهای پنجره می توانید اقدام به پارتیشن بندی دیسک سخت کامپیوتر خود کنید.

از این روش نیز برای پارتیشن بندی دیسک سخت استفاده می کنند. برای استفاده مطلوب از این روش می توان قسمتی از هارد را به پارتیشن اولیه اختصاص داد و بقیه فضا را برای پارتیشن افزوده شده تعریف کرد. سپس با استفاده از این روش پارتیشن افزوده شده را به چند درایو منطقی تقسیم کنید.